Çin ile emir ihtilafı içindeki Tayvan, Çap Başkanı Şi Cinping’in MEMLUK Başkanı Joe Biden ile Endonezya’nın Bali Adası’nda düzenlenen G20 Zirvesi öncesindeki görüşmede Tayvan sorunuyla ilgili değerlendirmelerine alın çıktı.
Tayvan bili ajansı CNA’nın haberine bakarak, Anakara İlişkileri Konseyinden yapılan açıklamada, “Tayvan hâkim aynı ülkedir; hangi Çin’in parçası hangi de iç işidir.” ifadelerine yer verildi.
İki liderin geri yaptığı görüşmeye ilişik Çin tarafından yapılan açıklamada Şi’nin Biden’a Tayvan sorununun, “ESIR-Çin ilişkilerinin siyasal temeli ve aşılmaması müstelzim geçmiş al çizgisi olduğunu” aktardığı bildirilmişti.
Şi, Tayvan ile kaime ihtilafının yalnızca Çin halkının sorunu ve ülkenin “çöz işi” olduğunu vurgulayarak, “Tayvan’ı Çin’den fek arayışında olan rastgele kimse, Çin ulusunun ana çıkarlarını ihlal ediyor demektir ve Çin halkı buna müsaade etmeyecektir.” ifadelerini kullanmıştı.
Tayvan’ın açıklamasında ise Ada’daki hükümetin anlaşmazlığa dayalı “al çizgilerinin” Tayvan lideri Tsai Ing-wen’in 2021 günlü Ulusal Dönem konuşmasında ortaya koyduğu “Dört Üstenme” olduğu vurgulandı.
Açıklamada Tsai’nin, bahis konusu konuşmasında, Tayvan hükümeti ve halkının, “özgür ve demokratik anayasal rejimi sürdürmeye”, “Çin Cumhuriyeti ve Çin El Cumhuriyeti’nin birbirlerinin egemenliğinin altına girmemesini sağlamaya”, “Tayvan’ın egemenliğinin ulama yahut gasbedilmesine karşı çıkmaya” ve “Tayvan’ın geleceğine sadece Tayvan halkının değişmeyen vermesini güvence altına almaya” kararlı olduğunu dile getirdiği hatırlatıldı.
Pekin’in tezlerinin kanuncu temelden yoksun olduğu ve Tayvan halkının isteğini ve iradesini yansıtmadığının belirtildiği açıklamada, “Hangi Tayvan halkı hangi üstelik uluslararası sosyete Çin’in kendi politik çerçevesini Tayvan’a dayatmasını veya Tayvan Boğazı’nda gerilim yaratmasını akseptans edecektir.” denildi.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’bile İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Çan Kayşek liderliğindeki Çin Ulusalcı Partisi (Koumintag) güçleri ile Mao Zıdong önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri arasında yaşanan bağırsak savaşta galip mevrut Komünistler, 1 Ilk Teşrin 1949’da Çin El Cumhuriyeti’nin kuruluşunu zar etmişti.
İç savaşı kaybeden Koumintag üyeleri ise Tayvan’a yerleşip 1912’üstelik kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da bitmeme ettiğini gelecek sürerek Taipei’dahi arızi hükümet kurmuştu.
Çin Ahali Cumhuriyeti’nin, kişi topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, 1949’dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin asıl karası ile Tayvan arasındaki mübayenet ve ferman ihtilafı bibi sürüyor.
Pekin, “yegâne Çin” ilkesini vurgulayarak Tayvan’ın acun ülkeleriyle bağımsız diplomatik münasebat kurmasına, Birleşmiş Milletler ve başka uluslararası kuruluşlarda dubara edilmesine alın çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkileri kesmesini eşya koşuyor.
