Haftanın tarihine göz

Türkiye’nin bağımsız ve hâkim benzeri oran adına tanınmasını sağlayıcı Lozan Barış Antlaşması, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) 23 Ağustos 1923’te onaylandı.

Lozan Sulh Antlaşması, 1. Dünya Savaşı sonucunda 24 Orak Ayı 1923’te, İsviçre’nin Lozan şehrinde, Türkiye Nazik Millet Meclisi temsilcileriyle Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika ve Yugoslavya temsilcileri eliyle, Leman Gölü kıyısındaki Beau-Rivage Palace’ta imzalandı. Geçim 23 Ağustos 1923’te, II. TBMM tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi.

Lozan Sulh Antlaşması’nın yöre sözünde kayran düzlük “devletlerin bağımsızlık ve hakimiyetine kaçınmak gösterilmesi prensibi”, yeni Türkiye’nin I. Dünya Savaşı galipleri ile eşit koşullar altında, Lozan’de siyasi benzeri mücadeleye giriştiğini gösteren hâkimiyet adına düz aldı. 143 yön, bir başlangıç ve 4 bölümden oluşan Lozan Sulh Antlaşması, Türk bağımsızlık ve hakimiyetinin tanınması bakımından ehemmiyet yer eden antlaşma adına akseptans edildi.

26 Ağustos 1922’dahi Başkumandan Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın sabaha alın verdiği emirle Halas Savaşı’nın majör safhası Balaban Taarruz başladı.

Belli başlı sair durumlar:

22 Ağustos

1703- Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılış dönemi padişahlarından II. Mustafa tahttan indirildi.

1910- Japonya, karışma ettiği Kore’yi topraklarına kattı.

1935- Türk Tarihi Etüt Cemiyetince önceki arkeoloji kazısı, Çorum Alacahöyük’te başlatıldı.

1946- Türkiye, Sovyet Rusya’nın Boğazlar’ın savunmasına katılma isteğini reddetti.

1965- Sadun Boro, eşi Odo ve kızı Deniz, “Baht” teknesiyle İstanbul Limanı’ndan 2 yıl 10 devir sürecek dünya turu başlattı.

1972- Ozan ve gazeteci Orhan Seyfi Orhon, 82 yaşında hayata veda etti.

1974- Kıbrıs’ta Rumların tutu aldığı 13 Türk gazeteciden 11’i erkin bırakıldı. Gıyap Zor ve Reşit Konuksever’in hastanede olduğu açıklandı. Ancak çorlu olan Yokluk Zor, Adana’üstelik Tababet Fakültesi Numune Hastanesinde 26 Ağustos’ta hayatını kaybetti.

1985- Şair Turgut Uyar 58 yaşında irtihal etti.

1986- Üçüncü Reisicumhur Oran Bayar, 80 yılı siyasal mücadeleyle sabık yaşamına, İstanbul’bile 103 yaşında veda etti.

1993- Devlet Bayar üzere doğum yeri olan Umurbey beldesinde yaptırılan abide mezarı, Cumhur Reisi Süleyman Demirel açtı.

2000- Azerbaycan’ın çarkıt Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey, otama gördüğü Ankara’birlikte hayatını kaybetti.

2012- Rusya’nın Acun Ticaret Örgütü üyeliği resmen başladı.

2013- KUL’nin iki müttefiki Japonya ve Güney Kore, ilk defa alay malay hava tatbikatına katıldı.

2015 – Milli yumruk oyuncusu Busenaz Sürmeneli, kadınlar 75 kiloda Avrupa Gençler Şampiyonu oldu.

23 Ağustos

634- Dört halifeden ilki Hazreti Ebubekir son etti.

1514- Çetince Melik Hak (I. Doğru) komutasındaki Osmanlı ordusu, Çaldıran’de Şah İsmail’in ordusunu yendi.

1703- Padişah II. Mustafa’nın yerine kardeşi Şehzade Ahmet (III. Ahmet) tahta çıkarıldı.

1921- Yunan ordusu taarruza geçti ve Sakarya Meydan Savaşı başladı.

1923- Lozan Barış Antlaşması, Türkiye Iri Budun Meclisi’nde onaylandı.

1925- Mustafa Eksiksizlik, elinde bire bir “Panama kapela” ile çıktığı Kastamonu gezisi sırasında “Şapka ve Kıyafet Devrimi’ni” başlattı.

1939- Tekirdağ şarap fabrikası hizmete girdi.

1955- İngiltere’ye Kıbrıs için ilk memorandum verildi.

1988- Şanlıurfa Havaalanı hizmete açıldı.

2002- Türk sinemasının emektarlarından Sami Hazinses, 77 yaşında Haydarpaşa Göstermelik Hastanesinde son etti.

2011- Ankara-Konya hızlı tren hattı törenle açıldı.

2011- Ayak Topu Federasyonu, Spor Bacak Süper Grup’üstelik 2011-2012 ayak topu sezonunda play-off sisteminin uygulanmasına karar verdi.

2015- 15. Acun Atletizm Şampiyonası’nda Türkiye hesabına yarışan Küba kökenli Yasmani Copello, 48,46 saniyelik derecesiyle Türkiye rekoru kırarak Acun Şampiyonası’nda erkekler 400 metre engellide finale yükselen ilk milli atlet oldu.

2018- Yönetmen, tiyatro, beyaz perde, dizi oyuncusu ve dublaj sanatçısı Toron Karacaoğlu, Balıkesir’in Edremit ilçesinde memat etti.

24 Ağustos

MS 79- Pompei, Vezüv yanardağının lavları altında kaldı, 20 bin dirilik öldü.

1516- Çetince Hükümdar Sağlıklı (I. Essah), Mercidabık’ta Memlükleri yendi.

1572- Paris’te, St. Barthelemy Günü’nde IX. Charles, Protestanları erek düzlük katliamın emrini verdi. Tarihçilerin tahminlerine bakarak yaklaşık 50 bin Protestan’ın öldüğü fenomen, tarihe “St. Barthelemy Katliamı” namına geçti.

1851- Osmanlı Hükümeti, Palmer ve Goloschimid şirketleriyle kesim imzalayarak vecibe mülk aldı.

1899- Arjantinli ozan ve edip Jose Luis Borges doğdu.

1949- NATO Antlaşması yürürlüğe girdi.

1954- KÖLE Başkanı Eisenhower, Kızıl Parti’yi gayrikanuni zar etti.

1958- Bursa yangınında, tarihi Kapalıçarşı dahil 2 bin ocak ve dükkan zarar gördü.

1968- Fransa, Pasifik’teki hidrojen bombası deneyinin ardından “Nükleer Kulüp’ün” beşinci üyesi oldu.

1969- Mütehammil Oktay’ın jübile maçında Fenerbahçe ile Galatasaray 1-1 berabere kaldı.

1991- Sovyetler Birliği’nde Izzet Başkanı Mihail Gorbaçov, Komünist Fırka’nin feshedilmesini istedi ve fırka umumi sekreterliğinden ricat etti. Tıpkısı gün Estonya, Letonya ve Ukrayna bağımsızlığını car etti. Sovyetler Birliği’nin infisah süreci başladı.

2007- Kainatın doğumuna ilgili hikmet kuramı olan “Iri Patlama” fikrini geliştiren fizikçilerden Amerikan Ralph Alpher, 86 yaşında öldü.

2008- Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te, Itek Air’e ilgilendiren Boeing 737 tipi arızi uçağı kalkıştan tıpkısı süre sonra ustalık aksaklık zımnında düştü, 65 emanet hayatını kaybetti.

2011- Futbol Federasyonu, aldatma davasından belde Fenerbahçe Futbol Takımı’nın, 2011-2012 sezonunda Avrupa Şampiyonlar Ligi’ne katılamayacağını, hesabına Trabzonspor’un dahil edilmesine karar verildiğini duyurdu.

2012- Yargıtay, “Molotofkokteyli silahtır” kararını onadı.

2015- 15. Dünya Atletizm Şampiyonası’nda altın madalya kazanan Jamaikalı Shelly-Ann Fraser-Pryce, kadınlar 100 metrede üç acun şampiyonluğu elde fail önceki ölümlü oldu.

2016- İtalya’de meydana mevrut 6,2 büyüklüğündeki depremde 292 dirilik hayatını kaybetti.

2016- TSK Yan Yana Özel Görev Kuvveti ve Ortak Yönetim Hava Kuvvetleri yoluyla Suriye’nin Halep kentine mecbur Cerablus bölgesinin terör örgütü DEAŞ’tan temizlenmesi için “Fırat Kalkanı” harekatı başlatıldı.

2017- İzmir’de düzenlenen sormaca kapsamında, FETÖ üyesi olduğu iddiasıyla mevkuf kâin ABD uyruklu diyanet adamı Andrew Craig Brunson, “devletin adsız kalması gereken bilgilerini siyasi yahut askeri çaşıtlık üzere realizasyon ika”, “Türkiye Şişman Ulus Meclisi’ni ortadan kaldırmaya test etmek”, “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ni ortadan kaldırmaya tecrübe etmek” ve “anayasal düzeni ortadan kaldırmaya adım” suçlarından üstelik tutuklandı.

25 Ağustos

1481- Beyazıt’a yenilen Toplama Odalık, Kahire’da törenle karşılandı.

1900- Felsefeci Nietzsche öldü.

1944- Fransız II. Zırhlı Tümeni Paris’e girdi. Kentteki Alman askerleri, Müttefikler’e doğrulama oldu.

1965- Türk Sinematek Derneği kuruldu.

1982- Yazın Araştırmacısı ve Müverrih Prof. Dr. Abdülbaki Gölpınarlı, 82 yaşında öldü.

1992- Temaşa ve beyaz perde sanatçısı Hatun Kişi Serezli 64 yaşında mevt etti.

2000- UEFA Şampiyonu Galatasaray, Şampiyon Kulüpler Kupası Şampiyonu Real Madrid’i 2-1 yenerek Süper Kupa’yı kazandı.

2001- İş adamı Üzeyir Garih, Eyüp Sultan Mezarlığı’nda bıçaklanarak öldürüldü.

2012- Ay’a geçmiş kıç basan güç olarak tüm dünyada maruf astronot Neil Armstrong, 82 yaşında hayata veda etti.

2015- Türkiye, ABD’nin DEAŞ’a yönelik gelgel saldırıları için üslerini kullanmasına müsaade verdi.

2017- Olağanüstü Nakız (OHAL) kapsamında Resmi Gazete’da yayımlanan 694 sayılı Yasa Mesabesinde Kararname ile Milli İstihbarat Teşkilatı, cumhurbaşkanına bağlandı.

2020- TFF Umumi Heyet, Süper Öbek takımlarının saha alacağı B Takımlar Ligi’nin kurulmasını kararlaştırdı.

26 Ağustos

1071- Şişman Selçuklu hükümdarı Alparslan komutasındaki kargaşa, Bizans ordularını Malazgirt’te yendi. Malazgirt Zaferi ile Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı.

1920- KÖLE’birlikte kadınlar ilk defa oy kullandı.

1922- Balaban Saldırı (Başkumandanlık Meydan Muharebesi) başladı.

1924- Türkiye İş Bankası kuruldu. İlk genel müdürü çarkıt İktisat Vekili, Varyasyon İmar ve İskan Bakanlığından ayrılan Şevket (Bayar) As oldu. Türkiye İş Bankasının bünye sermayesi 1 milyon liraydı.

1932- İzmir Fuarı açıldı.

1932- Türkiye’birlikte ilk defa yapılan Büyükdere’deki yüzme yarışlarında İstanbul ekibi birinci oldu.

1936- İngiltere, Süveyş Kanalı dışında, Mısır’a bağımsızlığını verdi.

1936- İlk ünlü monitör gösterimi BBC kanalından yapıldı.

1957- Transistörlü radyo piyasaya sürüldü. 1927’dahi sadece yedi olan radyo alıcısı sayısı 1950’lerde 300 bini aştı.

1972- Atlantik Okyanusu’nu uçakla geçen evvel pilot Charles Lindbergh öldü.

1986- Kamerun’üstelik volkanik gölden sâdır karbondioksit ve müvellidülma gazlarının karışımı sonucu 1500 birey hayatını kaybetti.

1991- İstinye Tersanesi kapatıldı.

1997- Türkiye’nin geçmiş karı seramik sanatçısı Füreya Koral 87 yaşında öldü.

2002- Anıtkabir’da baştan oluşturulan “Atatürk ve Halas Savaşı Müzesi” Reisicumhur Ahmet Necdet Sezer vasıtasıyla açıldı.

2015- 15. Dünya Atletizm Şampiyonası’nda Türkiye’yi temaşa eden Ramil Guliyev, dünya şampiyonasında rical 200 metrede finale yükselen önceki Türk atlet oldu.

2015- Cenup Sudan Hükümeti, bağırsak savaşı sona erdiren sulh anlaşmasını imzaladı.

2016- İstanbul Boğazı’na inşa edilen “dünyanın sunma açık köprüsü” Çetince Sultan Haklı Köprüsü, dünyadan çokça sayıda liderin katılımıyla hizmete açıldı.

2016- Şırnak’ın Cizre ilçesinde polis güçleri arama noktasına PKK’lı teröristlerce bomba iki canlı araçla yapılan saldırıda 11 polis güçleri martir oldu, 78 sevimli yaralandı.

2016- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü, CHP Antalya Saylav Bahir Baykal ve ara sıra sakat MHP milletvekillerine ilişik olduğu öne sürülen görüntülerle ilişkin sormaca kapsamında, FETÖ elebaşı Fetullah Gülen’in birlikte beyninde bulunduğu 96 kişinin mülk varlıklarına tedarik konuldu.

2017 – Türkiye Koca Sualtı Hokeyi Milli Takımı, Avrupa Şampiyonu oldu.

2018 – Katolik Kilisesi’nin ruhani lideri Papa Franciscus, Katolik ilmek adamlarının karıştığı seksüel istismar skandalları amacıyla kusur diledi.

2020 – BENDE yönetimi, Cenup Çin Denizi’nde devam fail inşaat çalışmaları ve askeri eylemlere destek sağladıkları gerekçesiyle Çinli 24 şirketi ve kâh Çin vatandaşlarını müeyyide listesine aldı.

2021- Mutlak İstanbul Mebus Ümit Özdağ’ın başkanlığındaki Zafer Partisi’nin kuruluş dilekçesi İçişleri Bakanlığına sunuldu.

27 Ağustos

598- Hazreti Mehabetli doğdu.

1389- I. Amaç, Sırp güçlerine alın Kosova Meydan Savaşı’ni kazandı. Amaç Hüdavendigar, zaferden bilahare cidal alanını incelerken dertli Sırp Miloş Obiliç’in hançer darbesiyle şehit düştü.

1783- Mongolfier Kardeşler, müvellidülma gazıyla doldurdukları önce balonu uçurdu.

1922- Türk ordusu, Yunan işgalindeki Afyonkarahisar’ı kurtardı.

1925- Mustafa Kemal Rabıtalı, sivil elbisesi ve “Panama şapka” ile İnebolu Türkocağı’nda adlı “şapka nutkunu” verdi. “Kapela giyilmesine ilişkin yasa” 25 Son Teşrin 1925’te akseptans edildi.

1927- Mustafa Kemal Kâmil’ya suikast alıştırmak amacıyla Sisam’dan Anadolu’ya geçen Hacı Sami ölmüş, arkadaşları dertli ele geçirildi.

1947- Cezayir, Fransa’dan bağımsızlığını istedi.

1950- BBC kanalı, ilk deniz katmerli yayınını Fransa’ya yaptı.

1958- İlk stereofoni plaklar piyasaya çıktı.

1964- Türkiye’deki evvel Amerika aleyhtarı gösteri, ABD’nin Kıbrıs konusundaki tutumu nedeniyle Ankara’bile yapıldı.

1975- İlk maçını obstrüksiyon ordularına cebin oynayan Fenerbahçeli topçu ve eski kulüp başkanı Dr. İsmet Uluğ öldü.

1979- Hindistan’ın akıbet umumi valisi Lord Louis Mountbatten, İrlanda açıklarında demirli mevcut yatına IRA (İrlanda Cumhuriyet Ordusu) vasıtasıyla yerleştirilen bombanın patlamasıyla öldü.

2003- Mars’ın Acun’ya sunma mail geçişi 60 bin sene aradan sonradan gerçekleşti.

2015- Avusturya’nın Burgenland eyaletinde, benzeri kamyonet içerisinde havasızlıktan sönük 71 sığınmacının cesedi bulundu.

2016- Kadın inanma personelinin, şapka, kep veya belik bertik altında, yüzünü kapatmayacak şekilde başına resmî giysi renginde desensiz giyecekler takabilmesine ilgilendiren yönetmelik yürürlüğe girdi.

2017- 20 Yaş Şeş İşitme Engelliler Karı Basket Milli Takımı, namağlup Avrupa şampiyonu oldu.

2019- NASA, dünyayla çokça daha beş altı temas kurularak dip uzay seyahatine olanak tanıyacak Derin Feza Atomal Saati’ni çalıştırdı.

2020- Bakir Zelanda’nın Christchurch kentindeki 2 camiye düzenlediği silahlı saldırıda 51 kişiyi şehit fail, 49 kişiyi birlikte yaralayan yıldırıcı Brenton Tarrant, sermaye boyu mahpushane cezasına çarptırıldı.

2021- Milli Savunma Bakanlığı, 20 sene süresince Afganistan’daki görevini başarıyla adına getiren Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin tahliyesinin 48 saatten az sürede tamamlandığını açıkladı.

28 Ağustos

1749- Alman kökenli şair ve yazar Johan Wolfgang Goethe doğdu.

1910- Karadağ, Osmanlı Devleti’nden bağımsızlığını car etti.

1934- Üsküdar-Kadıköy tramvay hattının önceki denemesi yapıldı.

1952- Et ve Balık Kurumu Umumi Müdürlüğü kuruldu.

1974- Keban Barajı ve Hidroelektrik Santrali’nde ruh üretilmeye başlandı.

1979- Nesrin Malumat, Manş Denizi’ni yüzerek güzeşte geçmiş Türk kızı oldu.

1987- Yapımı yirmi yılda tamamlanan Kocatepe Camisi, Başbakan Turgut Özal yoluyla açıldı.

1988- Almanya’daki havacılık gösterileri sırasında İtalya Albeni Kuvvetleri gösteri takımının uçağı seyircilerin üstüne düştü, 33 can öldü.

1999- 23 Nisan 1999’dan önceki kenarlı suçları havi Af Yasa Tasarısı TBMM’dahi kabul edildi.

2001- Üzeyir Garih’in öldürülmesiyle ilgili aranan İstanbul Hasdal Mekanize Meze Komutanlığında askerliğini işleyen leşker Yener Yermez kaçma etti.

2007- SELIM Öğür Kayseri Milletvekili, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, Türkiye Cumhuriyeti’nin 11. Cumhurbaşkanı seçildi.

2008- Şair İlhan Sert, Bodrum’üstelik otama gördüğü hastanede emanet veda etti.

2013- Uluslararası Spor Takviye Mahkemesi (CAS), Fenerbahçe’nin UEFA organizasyonlarından 2 yıl men edildiği cezayı onadı.

2016- Acımasız hükümeti, tayyare krizinin peşi sıra getirilen Türkiye ile charter uçuşları yasağını kaldırdı.

2018- Türk çekişme pilotu, ESIR’deki uçuş eğitimleri kapsamında, F-35 uçağı ile geçmiş uçuşunu gerçekleştirdi.

2019- Gazeteci-edip Yalaz Yüksel Şenler 81 yaşında vefat etti.

2019- Türk tarihi alanında balaban çalışmaları mevcut Prof. Dr. Mustafa Kafalı, 85 yaşında Ankara’bile ebedî uyku etti.

2019- İklim değişikliğine cebin başlattığı mektepli eylemlerinin sembolü haline gelen 16 yaşındaki İsveçli aktivist Greta Thunberg, Mürekkep Milletler (BM) İklim Zirvesi’ne karışmak için Avrupa’dan 15 dönme önce açıldığı muvaffakiyetsiz karbondioksit emisyonlu yelkenliyle Atlantik Okyanusu’nu geçerek New York’a ulaştı.

2020 – Japonya Başbakanı Abe Şinzo, sağlığını esbabımucibe göstererek 2012’den beri sürdürdüğü başvekâlet görevinden incizap etti.

2020 – Mali’birlikte askeri cuntanın lideri Assimi Goita, darbeciler vasıtasıyla “reisicumhur” car edildi.

Share: