Hititlerin binlerce almanak tarihi sayısal kütüphane ile dünyaya açılacak

– Hititlerin binlerce almanak tarihi dijital katalog ile dünyaya açılacak

Hititlerin başlı kayıtlı tabletler, bireşimli zeka kullanılarak okunduktan sonra sözlük hazırlanacak

Ekin ve Turizm Icra Vekili Yardımcısı Kıymetli Alpaslan:

“Teknoloji ile arkeolojiyi, teknoloji ile tarihi birleştirdik”

ÇORUM – Binlerce almanak tarihi vesikalardan oluşan Eti tabletleri kurulacak dijital katalog ile dünyaya açılacak.

Dünyada bire bir önceki adına hayata geçirilen proje ile bin 954 Eti tabletleri bireşimli zeka yöntemiyle okunmaya bitmeme ediyor. Ankara Küçük Asya Medeniyetleri Müzesi, İstanbul Kazı Bilimi Müzeleri ve Çorum Müzesi envanterinde bulunan Hitit başlı kayıtlı tabletlerin bileşimli zeka kullanılarak okunması, taranması ve dijital ortama aktarılması amacıyla başlatılan ” Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ndeki Başlı Yazılı Tabletlerin 3 Boyutlu Yerine Taranması ve Boğazköy Tabletlerinin Bireşimli Zeka Tarafından Okunması” projesinin önce etabı tamamlanırken akıbet bildirgesi ve Hitit Dijital Kitabevi adı verilen projenin tanıtım toplantısı gerçekleştirildi.

Ankara Küçük Asya Medeniyetleri Müzesi, İstanbul Arkeoloji Müzeleri ve Çorum Müzesi envanterinde bulunan tabletler bireşimli zeka yöntemiyle okunduktan bilahare tabletlerden elde edilen veriler bir sözlükte toplanacak.

Sözlük çalışmalarının tamamlanmasının ardından oluşturulacak Hitit Sayısal Kütüphane içerisine bileşimli zekanın sonuçları ile çalışacak tıpkı parça eklenecek. Hititçe ve Hititçe’nin karşılığı olan transliterasyonunun bulunacağı modülde tabletlerden edinilen bilgiler Hititolog ve güneş meraklısı herkesin hizmetine sunulacak.

Çorum Müzesi’nde düzenlenen toplantıda mütekellim Kültür ve Turizm Nazır Yardımcısı Bulunmaz Alpaslan, projeyle birlikte Teknoloji ile arkeolojiyi, teknoloji ile tarihi birleştirdiklerini söyledi.

Küçük Asya topraklarının insanlık tarihinin yazıldığı, ortaya koyduğu medeniyetler uygarlıklar açısından saha yüzünün sunma muhteşem arazi parçalarından birisi olduğunu vurgulayan Vekil Yardımcısı Nadir Alpaslan, “Bu topraklar dünyanın yeryüzü büyük imparatorluklarını, sunu iri uygarlıklarını ortaya koymuş sunma şişman hazinelerden bir tanesi. Bu açıdan baktığımızda Türkiye dünyadaki sunu nazik, arz mühim, yer avantajlı, sunma bahtlı ülkelerden birisi. Bu şerif bildiğimiz vatan barındırdığı fiyat açısından dünyanın en koskocaman ülkelerinden benzeri tanesi. Bunun kıymetini bilmemiz lazım. Tarihi, coğrafi konumu, takip, doğal güzellikler açısından haysiyet biçilmez benzeri ülkemiz var. Turizmde dünyanın sunma muhteşem ülkelerinden tıpkısı tanesi. Pandemiden sonra bunun sonuçlarını ülkemiz ve insanların refahı açısından almaya başladık. Çağ ve arkeoloji açısından dahi dünyanın sunma mehabetli bölgelerinden birisi burası. Dünyanın bildirme balaban imparatorluklarını, yeryüzü büyük uygarlıklarından birisi dahi atalarımızın, ecdadımızın kurduğu Osmanlı İmpatorluğu. Dünyada yaptığı uygulamalarla numunelik teşekkül fail aynı devlet” dedi.

Dünyanın mehabetli medeniyetlerine karı sahipliği işleyen bu topraklarda esbak uygarlıkları araştırmanın ve onlar için bilgelik edinmenin önemine dikkat çekici Alpaslan, “Bunun üzere vekillik namına arkeolojik kazılıra, tarihin bilinmesine, detayların ati nesillere miras bırakılmasını önemsediğimiz üzere Hars ve Turizm Bakanımız Mehmet Nuri Ersoy göreve geldiği günden beri kazı bilimsel kazılara ayrı aynı ehemmiyet verdik. Bu alanda çalışmalarımızı şişman bire bir deniz balaban aynı hassaslık ve inceden inceye yürütüyoruz” diye niteleyerek konuştu.

Ankara Üniversitesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Ekin Varlıkları ve Müzeler Umumi Müdürlüğü’nün hareket birliğinde hesaplı çivi yazılmış tabletlerin sentetik zeka ile okunmasına müteveccih proje için birlikte açıklamalarda mevcut Alpaslan, “Dünyada teknoloji begayet benzeri bir lahzada gelişmekte. Tarihle teknolojiyi buluşturarak kazı bilimsel kazılarda elde ettiğimiz bilgileri teknolojiyle bütünleştirerek bilgiye henüz çabuk vurmak yerine Ankara Üniversitesi ve Bilimi Terviç ve Geliştirme Derneği ile beraber bu çalışmayı geçen sene başlattık. Mehabetli noktalara geldik. Dünyada ve arkeoloji tarihinde çokça oylumlu ayrımsız şekilde imza atmış olacağız. Teknoloji ile arkeolojiyi, teknoloji ile tarihi birleştirerek elan çabuk sonuçlara ulaşacağız. İnsanlık tarihi açısından yer majör dönemeçlerden birisi abece. İnsanlık yazıyla beraber uygarlıkları oluşturmaya başladı. Yazıyla beraber bilimi tekniği geliştirmeye başladı. Bu çerçevede da Çorum’de bu topraklarda Hititlerin kurmuş olduğu bu medeniyet ve kullandıkları çivi yazısıyla tarihte mehabetli bölümü oluşturuyor. Dünyada muallel milyona yakın miras kendisine tablet var. Bunların çözümlenmesi, okunması ve Hititlerin bilinmesi açısından tabletleri çözümlenerek bilime kazandırılması sonuç merhale önemliydi. Tabletlerin tümü analize tabi tutulacak” şeklinde konuştu.

Icra Vekili Yardımcısı alpaslan’ın peşi sıra proje yürütücüsü Dr. Zeynel Karacagil ve projenin bilimsel danışmanı Doç. Dr. Hırslı Sir Gavaz projenin önceki adım sonuçları karşı hikmet verdi.

Toplantıya Belediye Reisi Dr. Halil İbrahim Aşgın, Vali Yardımcısı Melik Kubalı, Eti Üniversitesi Rektörü Prof. Dr Şanlı Osman Öztürk, Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Ünüvar, Kültür Varlıkları ve Müzeler Umumi Müdürü Gökhan Alın Yazısı, İl Kültür ve Turizm Müdürü Sümeyra Bektaş katıldı.

Share: