Sivas’ta baharatçılık fail Emniyetli Şarkışla, art arda mevrut zamlar dolayısıyla insanların bundan sonra baharatsız aşındırmak yapmaya başladığını belirterek, “Ben yemeğime pul biber yahut karabiber koymayabilirim. Salçasız kemirmek peki mu? Yapıyorlar artık. İnsanlar baharatsız yemek yapmaya başladı. Makarnayı artık sade yiyorlar soslu yemiyorlar. Bu şekilde oldu. Esnaf adına ciromuz düştü” dedi.
Sivas Çarşıbaşı Mahallesi’nde mevcut halde esnaflık eden baharatçılar, artan fiyatlardan şikayet etti. Baharcı Emin Şarkışla, şunları söyledi:
“İNSANLAR SALÇASIZ YEMEK YAPMAYA BAŞLADI”
“Ilkbahar fiyatlarının ıcığı cıcığı yükseldi. Filhakika çoğu ithal yapıt yüzdelik 70 kadarı. Bunların içinde Kimyon, karabiber, limon tuzu, süsen, Hindistan cevizi, gato otu bunların tüm yurt dışından geliyor, tabi doların artması bunlara sıradan tıpkısı faal oldu. Değişik gruplar Türkiye’birlikte yetişen pul biber, sumak, toz biber bu suret ürünlerde yer yağı fiyatlarının mazotun artması, işçiliğin artması yüzdelik 200 oranında bir çoğalma sağladı. Güzeşte yıla göre bayağı ayrımsız erdemli fiyatlar. Söz Gelişi harabati sabık sene fiyatlar toz biberin fiyatı 50 liraydı şu dakika 100 lira. Kimyonun düzensiz fiyatı 60 liraydı şu dakika 140 liralık. Yüzde 200 oranında baharatlarda sıradan tıpkısı artım var. Kurum gücü şu şekilde oldu. Ego yemeğime pul biber yahut karabiber koymayabilirim. Salçasız kemirmek peki mu? Yapıyorlar çıktı. İnsanlar baharatsız kemirmek yapmaya başladı. Makarnayı çıktı dümdüz yiyorlar soslu yemiyorlar. Bu şekilde oldu. Esnaf kendisine ciromuz düştü. Ticaret bu mesafe çokça kalın. Tanrı sonunu hayretsin. Cıvıltı fiyatları, dükkan kiraları, temas özdek da artım oldu. Ama bizim işlerimiz artmadı şu dakika. İnsanlarda tepkili değiller, sistem alıştı.”
“FİYAT ARTIŞLARINDAN DOLAYI ETİKET KULLANMIYORUZ”
Baharcı Hayrettin Bozdağ ise şu ifadeleri kullandı:
“Baharat fiyatlarında son genişlik haddinden fazla yara. 2 ay öncesine bakarak kıyaslarsak yüzdelik 100 oranında bire bir artış var, ondan elan geriye gidersek yani 8 ay öncesin bile yüzdelik 100 oranında zam var. Toplamda bakarsak bahar fiyatlarında yılda yüzdelik 200 remiks geldi. Pul bibere yüzdelik 200, kimyona yüzde 200, karabibere yüzde 50, türap bibere yüzde 200, isot ve sumağa yüzdelik 100, nane, kekik ve reyhana yüzde 200 oranında zam geldi. Dayanılmaz ve azgın tıpkısı pahalılık da artış var. Sabık seneye bakarak salt pul biberin kilosu 30 liraydı şimdi 120 teklik, geçen sene harir pul biberin kilosu 45 liraydı şimdi 150 lira ve henüz üstelik artacak fiyatlar. İthalat ve ihracat firmalarından daima mesajlar geliyor fiyatların artacağı söyleniyor.
“ETİKET KULLANMIYORUZ, ZIRA FİYAT ARTAŞLARINA YETİŞEMİYORUZ, GÜNCE ZAM GELİYOR”
Biz doğrusu kimlik kullanmıyoruz çünkü eşit artışlarına yetişemiyoruz, günlük bindirim geliyor. Vatandaşın hava gücü şöyle; karşılık bazında benzeri ancak gram bazında düşük iz alıyor, boşluk çalım gücü düştüğü amacıyla. Sıkıntılarımız gecen 2021 yılının ilkgüz ayından beri hiç bitmiyor, zira sattığımız malı, ürünü namına koyamıyoruz bastırık balaban. Tıpkısı yandan da dolar bazında ihracat özne firmalar var. Bu seneki bindirim şampiyonu biber salçası, 20 liradan 2 kamer içerisinde 75 liraya kadar imdi. Yüzde 400 oranında bindirim geldi, katlanılamaz ayrımsız çoğalma var. Bunun birlikte yegâne sebebi dünyada yaşanan azık krizi, o yüzden Avrupa ülkeleri Türkiye’den dünyalık çekiyor, dolar bazında mülk alıyorlar. Burada iki kesim iri hata var. Bire Bir istihsal azlığı çiftçinin yaptığı işin maliyetini kurtarmaması. Maatteessüf bu takı 2012 yılından beri yaşanıyor, patlayacağı belliydi ve patlamış durumda. İkinci sav ise Türkiye’nin ihracattan dünyalık vermemesi, bu engellenemediği sürece fiyatlarda düşmen kabilinden tıpkı ebat söz konusu değil. O yüzden devletin, Ticaret Bakanlığı’nın belli tıpkısı kota belirlemesi geçişsiz. Yoksa bu gidişle kavim açgözlü kalacak.”
