RIDVAN KORKULUTAŞ/AHMET DENGEŞİK – Bingöl Üniversitesi (BÜ) Haber Gökçe Yazın Fakültesi Herbaryum Tedarik Odası’nda kestirmece 27 bin nebat saye ediliyor.
Yükseköğretim Kurulunca “Tarım ve Mıntıka Bazlı Kalkınma” alanında tayyareci üniversite seçilen BÜ’bile, Marifet Gökçe Yazın Fakültesi Moleküler Dirim Bilimi ve Genetik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Lütfi Behçet’in yürütücülüğünde 2011 yılının ağustos ayında kentin zengin nebat örtüsünün araç altına alınması için çalışma başlatıldı.
Yıllardır bu alanda araştırı eden 61 yaşındaki Prof. Dr. Behçet, bölümdeki akademisyenlerle farklı mevsimlerde kentteki nebat türlerini belirlemek üzere iş yürüttü.
Yaklaşık 12 yıl süresince kentte ve bölgedeki illerden kısaca 27 bin bitki, fakültenin Herbaryum Hazırlık Odası’nda dulda altına alındı.
Odada, akademisyenlerce nebatat özelliklerini kaybetmeden kurutuldu, karton üstünde tespitini yaptıktan sonradan presleme yöntemiyle muhafaza altına makbuz. Bitkilerin, oluşturulan dosyada kimliklendirmesi yapıldı, ismi ve özellikleri yazıldı. Akademisyenler, bu şekilde teşhisini ve kaydını yaptığı 12 bin bitkiyi Bingöl Üniversitesi Herbaryumu’na yerleştirdi.
Arsıulusal Herbaryum İndeksi’nde “BIN” koduyla tescil edilen Bingöl Üniversitesi Herbaryumu’nda ulusal ve uluslararası birçok proje yürütülüyor.
Haber Edebiyat Fakültesi Moleküler Dirim Bilimi ve Kalıtım Bilimi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Lütfi Behçet, AA muhabirine, Bingöl ve çevresinde bitkiler konusunda düzentileme yaptıklarını söyledi.
TÜBİTAK destekli projeyle hazırlanan Türkiye Bitkileri Vukuf Serisi (TÜBİVES) bilgelik tabanında Bingöl’den yemeden içmeden 167 bitkinin mukayyet olduğunu gördüklerini dile getiren Behçet, kentte bu sayının üzerinde nebat yayılışının olduğunu anlatım etti.
Bu sene Arsıulusal Herbaryum İndeksi’ne araç yaptırdıklarını tamlayan Behçet, şu anki tespitlerinin 2 bin olduğuna dikkati çekti.
Kentte bakir nebat türleri dahi belirleme ettiklerini dile getiren Behçet, şöyle konuştu:
“Bunların ayrımsız kısmı bile yayınlandı, tıpkısı kısmıyla ilişkin bile çalışmalarımız bitmeme ediyor. Yunanistan gibi ülkenin toplam sayısı kadar aynı nebat türü çeşitliği var Bingöl’bile. Birçok mutluluk kadar neredeyse. Dünyada ilk defa Bingöl’da tanımlanan, bugüne büyüklüğünde bilinmeyen 12 bitki taksonunu tespit ettik. Antrparantez dünyanın değişik yerlerinde var ama Türkiye’dahi bugüne kadar isimsiz nebatat belirleme ettik, elde ettiğimiz bitkinin 3 bin 500 olabileceğini tutum ediyoruz.”
“Bingöl’dahi gittiğim temas yerde gözüm arazide ve bitkilerde”
Farklı mevsimlerde saatlerce yürüyerek Bingöl’deki bitkileri pusat altına aldıklarını belirten Behçet, şöyle konuştu:
“Bingöl’üstelik gittiğim temas yerde gözüm arazide ve bitkilerde. Faaliyet yapılırken oranın mevsimine özen edilerek bitkilerin periyodik olarak taranması şarttır. Tığ belli bire bir alanı tayin ediyoruz, sınırlarını çiziyoruz. Projemiz kapsamında Çapakçur Vadisi, Palu’ya kadar olan dağlık bölgeyi kısaca 200 misil mevsim mevsim 3 sene süresince taradık. Sağlam karşılaşılmadık nebatat elde ettik. O havzada 1650 civarında nebat çeşitliliğini ortaya koyduk. Orayı yüzde 100 bütün bitkilerini ortaya koyduk mu? Ego bu kadar güç uğraşmama karşın böyle tıpkısı iddiada bulunamıyorum.”
Elazığ’ın ilçelerinden Arıcak’ta 2 ve Baskil’dahi 3 bitki taksonu tanımladıklarını kaydeden Behçet, Bingöl’da topladıkları bitkilerin soyadlarının nazik ayrımsız kısmının “Bingöl” diye temel alınarak yapılanma edildiğini bildirdi.
Herbaryumların önemine dikkati çekici Behçet, “Herbaryumlar kullanılmamış türlerin eczacılık yönü etkin bitkilerin saklandığı ve taharri imkanın olduğu yerlerdir. Bingöl Herbaryumu’ndaki bitkiler vakit kaybetmeden kente ilgili değil, uluslararası kaynak kazandı. Acun da bundan malumattar oldu ve biz bundan ilmî olarak faydalanabiliriz. bu haysiyetle birlikte muhteşem. Şu anda kayıt altına aldığımız nebat yaklaşık 12 bin, farklı elde ettiğimiz bitkileri dahi pusat altına aldığımızda bu 30 bine çıkar.” ifadelerini kullandı.
